Berlijn

Deze vakantieweek ga ik gebruiken voor een verdere kennismaking met Berlijn en een nieuwe met Dresden.

De collega’s van Deutsche Bahn brachten me zaterdag pünktlich naar Berlin Hauptbahnhof. Vandaar was het één halte met de S-bahn naar station Friedrichstrasse waarvandaan op een steenworp afstand mijn hotel aan de overkant van de Spree gelegen is. Na een vlotte incheck bracht ik snel min koffer weg en wandelde ik terug naar het station.

Zoals het bekende Checkpoint Charlie na de bouw van de muur de grensovergang voor auto’s was, zo was station Friedrichstrasse in Oost-Berlijn dat voor de U- en S-bahn. Voor het oude station werd een grote hal gebouwd waar bagage en reisdocumenten uitvoerig gecontroleerd konden worden. Ook was deze hal de plek waar afscheid genomen werd van familieleden die op bezoek waren geweest. Hierdoor kreeg het gebouw in de volksmond de naam Tränenpalast. 

Het gebouw is gerestaureerd en binnen wordt via een interessante en aangrijpende tentoonstelling een beeld gegeven van de impact die de muur had op het leven van verscheurde families. 

Na een hapje eten ben ik in bed neergeploft en heb geslapen tot de wekker ging. Ik wilde zondagochtend graag op tijd bij Berliner Unterwelten zijn voor de eerste rondleiding van 10 uur.

Unterwelten biedt rondleidingen aan door de vele bunkers, schuilkelders en onderaardse gangen die Berlijn rijk is. Ik koos voor tour 1 waar het verhaal wordt verteld van het leven in schuilkelders in de tweede wereldoorlog. 

Helaas mochten in de bunkers geen foto’s worden gemaakt, op eentje na dan. Tijdens de tour liep ik mee in de achterhoede in de buurt van een oud baasje dat zijn jeugd tijdens de oorlogsjaren had doorgebracht bij grootouders in een dorpje aan de rand van Berlijn. Hij herinnerde zich nog de bombardementen en de rookpluimen in de verte en naarmate de tour vorderde kwamen steeds meer herinneringen bij hem boven. 
Toen ik weer boven kwam bleek de zon te schijnen en liep ik richting Mauerpark waar op zondag ganz Berlin zijn overtollige huisraad probeert te slijten. 

Helaas bleek de zon van korte duur en werd deze afgewisseld door hevige, maar gelukkig korte hagel – en regenbuien. Achterin het Mauerpark bevinden zich vele eetkraampjes. Ik ben niet zo van de Bradwurst dus heb een lekker Koreaans hapje uitgeprobeerd.

Uiteraard kun je alles lopend doen in Berlijn, maar de stad is enorm uitgestrekt en veel bezienswaardigheden liggen ver van elkaar. Ik heb daarom een 48-uurs kaart voor het openbaar vervoer genomen waarmee ik ook korting in sommige musea krijg. Ik hop op en af bus, tram en metro en gebruik daarbij de handige app van BVG. 

Op deze manier reis ik naar Topographie des Terrors. Een vrij nieuwe tentoonstelling op de plaats waar vroeger  SS en Gestapo hun hoofdkwartieren hadden. Ik loop mee met de rondleiding en krijg een beeld van het ontstaan, de omvang en de ondergang van het gruwelijke regime van het Derde Rijk. De omvang: niet alleen in de bekende kampen werden miljoenen vermoord, ook tijdens massaexecuties in de bezette gebieden in het oosten. Wat ik ook niet wist is dat nadat de internationale belangstelling voor de terechtstelling van oorlogsmisdadigers afnam, deze vaak na een relatief lichte straf hun leven konden voortzetten en zelfs hun carrière in hun oude beroep (vaak bij politie of justitie) konden hervatten. 

Hierna liep ik naar het Joods museum dat de ingang heeft in een mooi oud gebouw maar verder gehuisvest is in een speciaal voor de collectie ontworpen gebouw door Daniel Libeskind. Het was een heel bijzondere ervaring. Het museum laat de geschiedenis van de Joden in het algemeen en in Berlijn in het bijzonder zien vanaf de middeneeuwen tot nu. De holocaust is deel daarvan, maar wat het museum mij vooral duidelijk heeft gemaakt is dat het slechts een klein deel is in een lange, bewogen geschiedenis en dat de rijke tradities en de cultuur de gruwelijkheden hebben overleeft. 

Na een lekker diner ben ik mijn bed weer ingetuimeld. Deze dag stond vooral de tweede wereldoorlog centraal, hierna ga ik op zoek naar sporen van die andere oorlog die in deze prachtige stad zijn achtergelaten: de koude oorlog.